Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik (19.03.2021 t. 31428 s. R.G.) ile 01.03.2021 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe giren, Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlarca satış ve onay işlemleri gerçekleştirilen belgedir.

Menşe İspat Belgesinin düzenlenmesi;

“TR-AZ Menşe İspat Belgesi” yalnızca ihracatçı veya ihracatçının gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcisi tarafından bu Yönetmeliğe uygun olarak doldurulmak suretiyle düzenlenir.

“TR-AZ Menşe İspat Belgesi”nin doldurulması

“TR-AZ Menşe İspat Belgesi” aşağıda yer alan hükümler çerçevesinde doldurulur:

a) Belgeler, Taraf Ülkelerin resmî dillerinden birinde veya İngilizce olarak ihracatçı ülkenin ulusal mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurulur.

b) Belge üzerinde silinti ve birbiri üzerine yazılmış sözcük ve ilaveler bulunamaz ve değişiklikler doğru olmayan kayıtların üzeri çizilerek, gerekli düzeltmelerin eklenmesi suretiyle yapılır. Bu şekilde yapılan düzeltmelerin belgeyi düzenleyen kişi tarafından imzalanması ve gümrük idaresi tarafından tasdik edilmesi gerekir.

c) “TR-AZ Menşe İspat Belgesi”nde bulunması zorunlu bilgilerin elektronik sistem üzerinden beyan edilmesi zorunludur. Bu alanlar ihracatçılar veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcileri tarafından eksiksiz doldurulur. Belgelerde kayıtlı eşyanın, tanınmalarına olanak verecek kesinlikte ve ticari deyimleri ile hiçbir tereddüde yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi, nitelik ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilir.

İhracatçının ibraz yükümlülüğü

(1) “TR-AZ Menşe İspat Belgesi” düzenlemek isteyen ihracatçı, belgeleri onaylayacak gümrük idarelerinin ve/veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşların talep edebileceği, söz konusu ürünün menşe statüsü ile bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden ilgili bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür.

Belgelerin elektronik sistem üzerinden sunulması

(1) İhracatçılar veya yetkili kanuni temsilcileri tarafından Yönetmeliğin 17 nci madde hükümlerine uygun olarak doldurulan “TR-AZ Menşe İspat Belgesi” gümrük idareleri ve Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından onaylanmak üzere elektronik sistem üzerinden sunulur.

(2) Elektronik sistem üzerinde “TR-AZ Menşe İspat Belgesi” düzenlenmesi için, beyanda bulunulan eşyanın menşeinin tespitini teminen, eşyanın imalatında kullanılan menşeli olmayan girdilere uygulanan işlem ve işçiliğin, eşyanın imalatında kullanılan Taraf menşeli girdiler ve bu girdiler üzerinde gerçekleştirilen işlem ve işçilikleri gösteren tüm bilgi ve belgeler ile birlikte, ihracata ait diğer belgeler, gümrük idaresi tarafından ya da Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluşlarca kontrol edilmesi için elektronik sisteme yüklenir. İlgili mevzuat uyarınca elektronik olarak düzenlenen ya da beyanda kullanılmak amacıyla elektronik ortama aktarılmış belgelerin ve talep edilmesi halinde asıllarının, Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilen kişi ve kuruluşların doğrudan erişimine hazır halde tutulması zorunludur. Bu türde belge ve bilgiler 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununda öngörülen belge saklama sürelerine tabidir.

“TR-AZ Menşe İspat Belgesi”nin gümrük idaresince incelenmesi ve vize edilmesi

(1) Gümrük idareleri ve Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar, “TR-AZ Menşe İspat Belgesi”nin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığını kontrol edip belgede kayıtlı eşyanın Yönetmeliğin 5 veya 6 ncı madde hükümleri gereğince Türkiye menşeli olduğu veya sayıldığı hususunda, ihracata ait diğer evrakı da inceleyerek kesin bir kanıya vardıktan sonra gerekli işlemleri tamamlar.

(2) Birinci fıkra uyarınca gümrük idareleri;

a) “TR-AZ Menşe İspat Belgesi”nin bu Yönetmelikteki şartlara uygun olup olmadığını,

b) İhraç konusu eşyanın cins, nevi, nitelik ve miktar itibarıyla menşe ispat belgesindeki kayıtlara uygun olup olmadığını,

c) İhraç konusu eşyanın menşeli olduğunu veya sayıldığını,

ürüne ve imalatında kullanılan girdilere ait diğer evrakın yanı sıra, nakliyeciler tarafından verilen kara, demiryolu, hava ve deniz taşımalarına ilişkin konşimento, manifesto, yük senetleri, fatura ve beyannameye eklenen diğer belgeleri ve gerektiğinde muhasebe kayıt ve defterlerini incelemek ve ihraç konusu eşyayı 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinde yer alan esaslara göre muayene etmek suretiyle kontrol eder.

(3) “TR-AZ Menşe İspat Belgesi”, Anlaşma ile sağlanan tercihli ticarette yazılı delil olarak ancak gümrük idaresinin mührü veya kaşesi ile hüküm ifade ettiğinden, 21 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtildiği şekilde alınan dökümde, belgenin (12) numaralı “Kontrol” kutusunda elektronik sistem tarafından basılan ve beyanı değerlendirerek belgeyi vize eden gümrük idaresinin adı, vize tarihi, gümrük mührü veya kaşesi yer alır.

“TR-AZ Menşe İspat Belgesi”nin kullanıma hazır hale getirilmesi

(1) Düzenlenen “TR-AZ Menşe İspat Belgesi” fiili ihraç gerçekleştiği veya kesinleştiği anda ihracatçıya verilmek üzere hazır bulundurulur.

(2) İhracatçılar veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcilerince, vize işleminin tamamlanmasından sonra elektronik sistem üzerinde yer alan bilgilerin 16 ncı maddeye göre belirlenen şekil şartlarını taşıyan ve aynı maddede belirtilen şekilde temin edilen yeşil meneviş zeminli matbu “TR-AZ Menşe İspat Belgesi” üzerine yazıcı vasıtasıyla dökümü alınır. Dökümü alınan belgenin (13) numaralı “Başvuru Sahibinin Beyanı” kutusu ihracatçı tarafından imzalanır.

Kurallara uygun doldurulan TR-AZ Menşe İspat Belgesi tüm tevsik edici bilgi ve belgeler ile birlikte kontrol edilerek ilgili mevzuat uyarınca,  Odamızca onaylanmaktadır.

Türkiye'den Azerbaycan’a yapılacak ihracatlarda, tavizden faydalanacak Türk menşeli ürünler listesi aşağıda yer almaktadır.

Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Tercihli Ticaret Anlaşmasının Onaylanması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 3429) (19.01.2021 t. 31369 s. R.G.)

EK I-B: Azerbaycan Cumhuriyeti Tarafından Tercihli Ticaret Rejimi Uygulanacak Türkiye Cumhuriyeti Menşeli Malların Listesi, Temel Gümrük Vergisi Oranları, Gümrük Vergisi İndirim Oranları ve Yıllık Tarife Kontenjanı Miktarları